Droga do po8klasie

Czy wiesz z jak dużym stresem dla uczniów ostatniej klasy szkoły podstawowej wiąże się wybór dalszego etapu nauki? Młodzież oraz rodzice poszukują informacji o szkołach za pośrednictwem kontaktów prywatnych, gdyż dostępne publiczne zbiory danych, nie dostarczają im zbyt wielu istotnych informacji? Dla nas, praktyków technologii obywatelskiej (civic tech), to wystarczający powód, by przygotować aplikację wspierającą nastolatków w wyborze dalszej ścieżki edukacyjnej, ale także mobilizować władze samorządowe do dzielenia się dostępnymi informacjami. Poznaj naszą drogę do po8klasie.

Pomysłodawcą i inicjatorem projektu jest Michał Oręziak, tegoroczny maturzysta. Wcześniej, w 2019 roku, jako osoba kończąca gimnazjum poczuł zagubienie, gdy stanął jak co roku tysiące uczniów, w obliczu decyzji o wyborze szkoły średniej - decyzji która miała go przygotować do matury i wymarzonych studiów informatycznych. Wiedział, że aby zrealizować swój zamiar, powinien wybrać klasę o profilu matematyczno-fizycznym. Brakowało mu jednak jednego i aktualnego źródła informacji o ofercie szkół (wówczas) ponadgimnazjalnych ze stolicy. Miał poczucie, że poza wiedzą znajomych i miejskimi legendami na temat atrakcyjności niektórych placówek, wartościowej dla niego wiedzy było jak na lekarstwo. System rekrutacyjny otwierał się na kilka miesięcy przed składaniem wniosków, a co za tym idzie dopiero wtedy mógł zobaczyć ofertę szkół na dany rok. Od lat można było korzystać z komercyjnych wyszukiwarek szkół średnich, ale ich aktualność i czytelność zazwyczaj były wątpliwe. Tak się dzieje w całej Polsce. Popularnym źródłem danych, zarówno wśród młodzieży oraz rodziców, są grupy na portalach społecznościowych i informacje od znajomych. Stąd wiele rozczarowań albo zmian szkół już w trakcie roku szkolnego ze względu na ciekawsze koła zainteresowań lub inne cechy placówki, o których uczeń mógł nie wiedzieć w trakcie rekrutacji.

“Na początku ostatniego roku gimnazjum postanowiłem, w ramach małego eksperymentu, a zarazem nauki, wziąć sprawy w swoje ręce” - przyznaje Michał. Dzięki danym z portalu “Otwarte dane po warszawsku”, które wykorzystywały informacje będące w posiadaniu stołecznego wydziału edukacji, przygotował stronę internetową, którą następnie pokazał koleżankom i kolegom z klasy.

Potem przypomniał sobie o inicjatywie Koduj dla Polski, prowadzonej wówczas przez Fundację ePaństwo (dziś - Fundację Moje Państwo). Na spotkaniu warszawskiej społeczności Koduj dla Polski, opowiedział o swojej stronie i problemie, który chce rozwiązać. Pierwszym, który zaangażował się w realizację pomysłu Michała był Wojciech Sańko, koordynator inicjatywy Koduj dla Polski. Koncept Michała zaczął być promowany w społeczności Koduj dla Polski. Od tego momentu zaczęło dowiadywać się o nim coraz więcej osób. Właśnie wtedy rozpoczęły się na dobre prace koncepcyjne nad stworzeniem aplikacji. Czyli narzędzia cyfrowego, które przeprowadzi ucznia od początku do końca przez proces wyboru szkoły, tak aby nie tylko był on w stanie poznać możliwości w danej dzielnicy, ale także dowiedział się o działających w szkołach kołach zainteresowań, czy mógł łatwo i szybko przeliczyć swoją punktację. W efekcie dyskusji z koordynatorem KdP rozszerzony został zakres docelowego narzędzia z liceów warszawskich na wszystkie szkoły ponadgimnazjalne (dziś ponadpodstawowe). Dzięki temu uniknie się elitarności w dostępie do informacji o szkołach.

Pierwsza pełna wersja aplikacji

W grudniu 2019 roku zebrał się zespół i rozpoczęły się prace programistyczne, którymi zarządzał Michał przy wsparciu innych programistów i UX-designerów. Od początku kod był otwarty, dostępny dla każdego na platformie GitHub (https://github.com/po8klasie). Odświeżona wersja, udostępniona w Internecie, z danymi pochodzącymi ze strony ap.um.warszawa.pl, pojawiła się późną wiosną 2020 roku. Dlaczego w środku rekrutacji? Proces rekrutacji w praktyce trwa przez całe wakacje, licząc rekrutację uzupełniającą. Część uczniów zastanawia się nad wyborem szkoły przez cały rok, więc aplikacja w każdym momencie może być dla wielu młodych ludzi i ich rodziców źródłem wartościowej wiedzy. Dlatego tym bardziej uciążliwa jest dostępność aktualnych informacji dopiero po otwarciu systemu rekrutacji.

Potrzeby uczniów

Zaangażowanie i chęć dostarczania jak najbardziej pożytecznych informacji uczniom poprzez aplikację doprowadziły Michała pod koniec 2021 roku do finału polskiej edycji Konkursu Młodych Naukowców Unii Europejskiej EUCYS. Przygotował on i przeprowadził badanie pod tytułem “Analiza potrzeb informacyjnych kandydatów do szkół średnich aglomeracji warszawskiej w kontekście projektowania nowych funkcjonalności narzędzia informatycznego wspierającego proces rekrutacji”. Jego realizację wsparł portal surveylab.com, a dzięki zaangażowaniu liderów szkoły programowania nerds.family, którym bliskie są idee civic tech, dołączył do zespołu i wyraźnie go wzmocnił, kolejny programista w wieku licealnym .

Z badania przeprowadzonego przez Michała dowiedzieliśmy się między innymi, że spora część uczniów oczekuje takich informacji, jak czas dojazdu do szkoły, oferty zajęć dodatkowych czy liczebności klas. Szczegółowo te spostrzeżenia omówimy w kolejnym tekście, teraz tylko dodamy, że w badaniu wzięło udział prawie 500 respondentów, którzy odpowiedzieli na 36 rozbudowanych pytań.

Mając tak pokaźny zestaw oczekiwań względem aplikacji, można było przejść do etapu jej wizualizacji. Pomogła w tym Karolina Pawlaczyk, UX-designerka, która po godzinach przygotowała makiety przyszłej wyszukiwarki.

Gdynia pierwszym partnerem

Jest wiosna 2022 roku. Za chwilę opublikujemy najnowszą wersję aplikacji, teraz pod nazwą po8klasie. Zawiera ona kompletne dane szkół z Gdyni. Przedstawiciele Urzędu Miasta z tego miasta podjęli z nami ścisłą współpracę i przekazali wszystkie dostępne im dane związane ze szkołami ponadpodstawowymi. Zaufali naszemu pomysłowi, w zamian otrzymując gwarancję, że wszyscy absolwenci szkół ponadpodstawowych, którzy po wakacjach będą chcieli kontynuować naukę w Gdyni, otrzymają dzięki aplikacji pakiet bezpłatnych, rzetelnych, zaprezentowanych w przystępny sposób informacji, które pozwolą im dokonać najlepszego z możliwych wyboru szkoły.

Chcemy, by projekt się rozwijał. Docelowo ma objąć większość jeśli nie wszystkie polskie powiaty. Aplikacja ma charakter opensourcowy, zatem władze miast i powiatów mogą użyć jej niezależnie i zapewnić swoim mieszkańcom własną usługę dostępu do przyjaznego narzędzia wspierającego wybór szkoły średniej. Naszym celem jest zachęcanie i współpraca z władzami lokalnymi przy otwieraniu ich danych edukacyjnych. Nie tylko “dla nas”, ale na zasadach otwartych danych publicznych (open data). Gdyż to najczęściej właśnie w lokalnych urzędach są najbardziej aktualne dane. Mamy jednak świadomość. że dotychczasowe praktyki gromadzenia informacji o szkołach są dalece niewystarczające, a potrzeby uczniów i uczennic oraz rodziców - niezauważalne. Chcemy to zmienić. Potrzebujemy jednak do tego partnerów - zwłaszcza finansowych. Ale także zaufania i zaangażowania samorządów. Przed nami sporo pracy przy otwieraniu potrzebnych uczniom danych. Zależy nam, by Polska była bardziej otwarta i zaawansowana technologicznie. Zapraszamy do śledzenia tego wyjątkowego procesu!!